Piston kompresörlere genellikle pistonlu kompresörler adı verilmektedir. Çoğu yerde de görülmekte olan bu kompresörler; Otomobil servisleri, diş teknisyenleri, tekstil üreticileri ve daha birçok küçük – orta işletmelerin olmazsa olmazları arasındadır. Pistonlu kompresörlerin hacmi azaltıp, basıncı arttırmak için silindir adını verdiğimiz bir bölmede bir piston kullanarak, pozitif deplasman yapan kompresörlerdir. Pozitif deplasmanla üretilen hava ihtiyacını ise daha sonra, çift etkili, tek etkili ve diyafram çeşitleri takip etti. Piston karşılıklı hareket sistemi ile ileri geri gitmektedir bu döngüye ise pistonlu denilmektedir. Otomobilinizdeki motor aynı prensibi kullanmaktadır ancak tersine. Gazın yanmasıyla, pistonu gaz iterek yerine piston itmektedir.
TEK TARAFLI PİSTONLU KOMPRESÖRLER
Bu kompresörler genelde en çok görülen ve yaygın olanıdır. Tek taraflı kompresörlerde giriş veya emiş valfi ve deşarj valfı bulunmaktadır. Her ikisi de tek yönlü valfler ve her ikisi de yay yüklü olduğundan dolayı, onları açmak için belirli bir miktarda güç uygulanması gerekmektedir. Giriş valfi sadece havanın silindire gelmesini izin verecek ve deşarj valfi havanın da dışarıya çıkmasını ön görecektir. Piston silindir boyunca aşağı doğru hareket ederken, hava giriş vanası noktasında da emilir. Piston silindirin içinden yukarıya doğu bir harekette bulunduğunda giriş valfı kapanır ve belirli bir miktarda güç uygulanana kadar da deşarj noktası açılmayacaktır. Bu hacim azaltırken, havanın içeride sıkışmasına sebebiyet verir ve basınç miktarı da artar. Basınç deşarj vanasını açmak için yeterli oranda olduğunda, hava daha yüksek basınçta dışarı çıkmaktadır.
Tek etkili kompresörleri sadece silindirin üstünde valflere sahiptir, bu sebepten dolayı da krank milinin her dönüşü için ek bir sıkıştırma çevrimi vardır.
İşletmelerin bunları tercih etmelerinin sebeplerinden birisi, diğer teknolojilere kıyasla biraz daha ucuz olmalarıdır. Ayrıca aralıklı görev çevrimleri için de uygundur. Döner bir vidaya kıyasla, genellikle daha az bakıma ihtiyaç duymaktadırlar. Bakımı daha kolay, ucuz maliyetlidir. Sıkıştırılmış hava kullanımınız eğer 100 CFM’nin altında bir rakamda ise onları mükemmel bir tercih olarak ön plana atmaktadır. 40 psi ve daha fazla ihtiyacınızı karşılamaktadır.
ÇİFT ETKİLİ PİSTONLU KOMPRESÖRLER
Çift etkili kompresörü tek etkili olmasına benzerlik göstermektedir, ancak ek olarak silindirin her iki tarafında giriş ve boşaltma valflerine sahip olmaktadır. Bu, krank milinin her dönüş ünde iki sıkıştırma döngüsü sağlamaktadır. Çift etkili pistonlu kompresörler şimdiye kadar yapılmış olan en verim alınan kompresör çeşitlerinden biridir ancak eskiden olduğu kadar yaygın değillerdir.
Hala satışları vardır ama son derece büyüktürler. Nadiren 100 bg’den az bir tanesini görmeniz mümkün olabilir. Kompresör doğru temek ve titreşim izolasyonuna sahip değilse içinde bulunduğu binayı çıkardığı gürültüden dolayı da rahatsız etmektedir. Bu kompresörler genelde üretim tesislerinde, atölyelerde kullanılırdı ancak son 10 – 20 yılda bu rolü döner vidalı kompresörler ele geçirmiş bulunmakta.
DİYAFRAMLI PİSTONLU KOMPRESÖRLER
Diyaframlı kompresör, tek etkili teçhizata benzerlik göstermektedir aradaki fark, silindirin içerisinde hareket halinde bulunan bir piston yerine, daraltan ve genişleyen bir diyaframa sahip olmasıdır. Bununla birlikte, bu teknoloji diğer medya türleri için de bir hayli popülerdir. Muhtemelen bir yerlerde su pompalayan, bir diyaframlı pompa görmüşsünüzdür.
Biz Tek Taraflı Pistonlu kompresörlere geri dönelim…
Genellikle, alıcı kompresörlerin birden fazla aşaması bulunmaktadır. Bu, birden çok silindir ile karıştırılmamalıdır. Bir kompresör birden fazla silindire sahip olabilir, lakin sadece bir aşaması olabilir. Çok kademeli bir kompresör havayı bir basınca kadar pompalamaktadır ve daha sonra ise daha yüksek farklı bir basınca pompalamak için daha küçük bir çapa sahip olan silindir kullanmaktadır. Normalde hava, ara soğutucu ile aşamalar arasında soğutulmaktadır. Bu ara soğuyucunun kafanın bir başından diğer tarafa veya bir taraftan diğerine uzanmakta olan bir borudur. Bazen radyatör gibi görünen tam eşanjör görebilmeniz mümkün.
Yine, silindir sayısını sayarak bir kompresörün kaç kademesine ait olduğunu da anlamanız mümkün değildir. Bir kompresör 20 silindire sahip olabilir ve yine de sadece bir kademeli olarak çalışabilir. Çok katlı kılan şey, farklı boyutta silindirlere sahip olmasıdır. Tüm silindirler aynı ebatta ise, o zaman tek kademelidir.
Peki, neden iki aşamalı ya da iki kademeli bir pompaya ihtiyacınız var?
İki aşamalı bir pompa, daha yüksek oranda bir basınca pompalamaktadır. Normalde tek etkili tutucularla, tek bir etap için maksimum basınç yaklaşık 125 psi’dir. İki aşamada, sıçramalı yağa pompalı veya basınçlı yağ pompalı 250 psi ile 175 psi’ye kadar çıkmanız mümkün. Bazı uzmanlaşmış pompalar 580 psi’ye kadar ulaşabilir.
Küçük, tek etkili bir alıç verişe ihtiyaç duyan çoğunuz için genellikle 90 psi ’den fazlasına ihtiyacınız aslında yoktur. Aynı beygir gücü boyutu için, tek kademeli bir kademe, iki kademeli bir kadrodan daha fazla CFM verecektir. Bununla birlikte, orada gördüğünüz ürünlerin çoğu, en azından endüstriyel 5hp ve üstü aralıklarla iki aşamalı olacaktır. Bir firma olarak 2 aşamalı stoklama bizim için daha ekonomik ve CFM’deki fark çok az. Tüm üsleri 2 aşamalı olarak kaplamaktayız. Gerçekten küçük kompresörler için, 5 hp’nin altında, neredeyse hep tek aşamalı görürsünüz.
YAĞLAMA
Yağ ile yağlanan pistonlu kompresörler, 5-30 hp aralığında olup en yaygın olanıdır. Ancak tıbbi hava uygulamasına ve başka birkaç özel uygulamaya sahip olmadığınız sürece, yağlı yağlamanın sizin için daha iyi olacağı anlamına da gelmektedir. Sıçrama yağlamalı kompresörler ve basınçlı yağlamalı kompresörler bulunmaktadır.
Sıçrama yağlı kompresör, bağlantı çubuğunun ucunda bir kepçe kullanmaktadır. Krank mili döndüğünde, genellikle 500 ile 1000 devir / dakika arasında değişkenlik gösterirken, kapak yağa sıçratarak yağın pompanın alt kademesinde dağılmasına neden olur. Göreceğiniz parçaların çoğu ise sıçrama ile yağlanmaktadır. Pompanın yağlanması için çok basit ve oldukça da etkili bir yöntemdir. Ayrıca üretim için de maliyet açısından ucuzdur.
Basınçlı bir yağlamalı kompresör, pompanın ana parçalarının yağlandığından emin olmak için yağın bağlantısında bulunan çubuğunu yukarı doğru zorlaması için bir dâhili yap pompası kullanmaktadır. Pompanın çalışması için ise belirli bir yağ basıncına gereksinim duymaktadır. Yağ basıncını göstermek için pompa üzerinde ise bir yağ basınç göstergesi görürsünüz. Bazılarında üzerinde yağ filtresi bulunmakta, bazılarında ise bulunmamaktadır. Bunun yanı sıra, pompa karterinde bir yağ filtresi veya bir gösterge görür iseniz, bir basınç yağ pompasına bakıyorsunuz demektir. Basınçla yağlanan bir pompa, yağın etrafına sıçraması için de bir kepçe kullanabilir. Basınçlı yağlama pompaları bazen %100 görev döngüsü ile derecelendirilebilir. Basınç ile yağlanan pompalar ise genel olarak daha uzun sürecek ve sıçratmayla yağlanan pompalardan daha yüksek bir göreve sahip olacaklardır.
GÖREV DÖNGÜSÜ
Görev devri, yapmış olduğunuz işiniz için bir kompresör satın alırken göz önünde bulundurulması gereken en önemli hususlardan bir tanesidir. Ancak en çok göz ardı edilen konulardan da bir tanesi. Kompresör eviniz için ise ya da işiniz kompresörü zorlukla kullanıyorsa, görev devri çok fazla bir faktör değildir. Bununla beraberinde, eğer kompresörü çok çalıştırır iseniz ve kompresör işiniz için gerekliyse, görev faktörü son derece önem taşımaktadır.
Bir kompresörün görev döngüsü, kullanılan kompresörün tam dolu olabileceği süre yüzdesidir. Kapanması ya da boşaltılması gereken diğer yüzde yahut süredir. Sıçrama yağ pompasına sahip iseniz, yaklaşık %55 görev döngüsüne sahip olmanız gerekmektedir. Bu 10 saatlik iş günü boyunca kompresörün yaklaşık 5 saat çalışması ve 3 saat kapalı olması anlamına da gelmektedir. Tabi ki, kompresör 5 saat düz çalışmayacak ve 3 saat kapalı olacak. Hava talebine bağlı olmakla birlikte kompresör açılıp, kapatılır. Zamanın yaklaşık %55’i çalışmalıdır.
Şimdi bir kompresörün boyutlandırılması konusunda görev döngüsüne ister iseniz bir göz atalım. İşletmeniz için bir kompresör almayı düşünüyorsanız bütün gün kullanacaksınız, 15 CFM’ye ihtiyacınız bulunmakta. Bir sıçrama yağıyla pistonlu kompresöre bakıyorsanız eğer, bu 15 CFM’yi alıp %40 oranında bölme işlemini gerçekleştirmelisiniz. Bu size 25 CFM vermektedir. Tipik 5 hp’Lik piston yaklaşık olarak da zaten 18 CFM’dir. Yaklaşık 25 CFM olan7.5 hp pistonuna da ihtiyacınız olacakır. Alternatif olarak 20 CFM’lik 5 hp’lik döner vidayı alabilirsiniz. Döner vidanın %100 çalışma devri bulunmakta ancak, başlangıçta bir kez daha pahalıya mal olacak. Ayrıca, yüksek görev döngüsünü işleyebilecek bir basınç ile yağlama 5 hp piston da alabilirsiniz.
Sadece bir saat ya da daha kısa bir sürede 15 CFM hızla patlamaya ihtiyaç duyuyor iseniz, o CFM’ye dayanan sıçrama yağınızı da almanız sizin için iyi olur. Bununla beraber, birkaç saat boyunca sürekli bir akışa ihtiyaç duyar iseniz, pompanın çalışma döngüsünü de hesaba katmanız gerekmektedir. Bu, birçok şirketin ortak yapmış olduğu hatalardan biridir. Kompresör şirketiniz bu durumu tanımak için eğitilmeli hatta bizler gibi profesyonel eğitilmiş bir satış elamanına, teknik servise sahip kompresör firmasından yardım almalısınız. Ev deposu ünvanında “ev” bulunmakta ve bu Pazar için ise kompresörler bulanmaktadır. Bir ev kompresörü alıp işiniz için kullanır iseniz, garantilerin yalnızca 3 aya indirildiğini sık sık görebilirsiniz. Bunun nedeni ise anlattığımız görev döngüsüdür. Bir ev deposu kompresörü muhtemelen evinizde iyi çalışacaktır ancak işiniz için bizler gibi profesyonellere gelmeli ve sizin için doğru kompresörü, doğru bir biçimde ayarlamamıza da izin vermelisiniz.
PİSTONLU KOMPRESÖR STANDART ÖZELLİKLER
Basit ve dengeli Tasarım,
Direk aküple sistemi,
8/15 bar çıkış basıncı,
Hava çıkış manometresi, Koruyucu muhafaza,
Yerli imalat bol yedek parça,
Ölü hacmi en aza indiren emiş valf sistemi,
Balansı alınmış taşlanmış krank,
Standartlara uygun emniyet valfi,
Alüminyum piston,
Yağ seviye göstergesi,
Mekanik sürtünmeleri en aza indiren iğneli rulmanlı yataklama sistemi,
Yüksek verimli soğutma fanı
